షేక్ మహ్మద్ జాన్ ‘స్టోన్ సర్జన్’! నాగార్జునకొండ మ్యూజియంలో బుద్ధుడు, అమరావతిలోని నంది - గుడిమల్లం పరశురామేశ్వర ఆలయం - హంపిలో యోగ లక్ష్మీనరసింహుడు - అంకోర్వాట్లో అప్సరసలు... జాన్ చేతిలో పునరాకృతులు పొందినవే!
‘తెలుగు వారి రెండు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఒక్కటికాదగ్గ అంశం ఒక్కటీ లేదా? ఉంది! అంటున్నారు, షేక్ మహ్మద్ జాన్! ఎవరాయన? ‘స్టోన్ సర్జన్’! నాగా ర్జునకొండ మ్యూజియంలో బుద్ధుడు, అమరావతిలో నిల్చున్న నంది - గుడి మల్లం పరశురామేశ్వర ఆలయం - హం పిలో యోగ లక్ష్మీనరసింహుడు- అంకోర్ వాట్లో అప్సరసలు... జాన్ చేతిలో పునరాకృతులు పొంది నవే! 77 ఏడేళ్ల జీవితంలో ఐదు దశాబ్దాలకు పైగా భారత పురావస్తుశాఖకు సేవలు అందించిన జాన్ వరల్డ్ హెరిటేజ్ సెంటర్గా యునెస్కొ గుర్తించిన ‘హంపి - పునర్నిర్మాణం’ లో పాల్గొన్నారు. ఎస్.ఎం.జాన్తో ఇంటర్వ్యూ సారాంశం:
పుట్టుకతో రాగల ఆరోగ్యసమస్యలను మూలకణాలు పరిష్కరిస్తాయి. ఒక సమాజానికి రాగల సాంస్కృతిక సమస్యలకు మూలపురుషుల జీవితాలు పరిష్కారాన్ని చూపుతాయి. కాబట్టే ‘ఫౌండింగ్ ఫాదర్స్’ ఆయా సమా జాల పాఠ్యాంశాల్లో జీవించి ఉంటారు! ఈ నేపథ్యంలో సమస్త దక్షిణ భారత దేశాన్నీ ప్రభావితం చేసిన విజయ నగర సామ్రాజ్య (క్రీ.శ. 1336-1556) వ్యవస్థాపకుల గురించి తెలుసుకోవడం అభిలషణీయమే కదా! దురదృష్టవ శాత్తూ ఈ విషయమై మనకు స్పష్టత లేదు!
కాకతీయ ఆర్గ్యుమెంట్!
హరిహరరాయలు-బుక్కరాయలు (రాయ సోదరులు) కాక తీయ సామ్రాజ్యపు కోశాధికారులు. ఢిల్లీ సుల్తానులు ఓరుగ ల్లును ఆక్రమించడంతో దక్షిణానికి ప్రయాణించి, కంప్లి (బళ్లారి జిల్లా) రాజైన రామనాధుని ఆశ్రయం పొందారు. కంప్లి సైతం ఢిల్లీకి తలవంచిన నేపథ్యంలో బందీలుగా ఢిల్లీ వెళ్తారు. మతం మార్చు కుని, తమ ‘సత్ప్రవర్తన’ తో సుల్తానుల ఔదా ర్యంతో గవర్నర్ల హోదా తో కంప్లి వస్తారు. ఢిల్లీలో అస్థిరత ఏర్పడిన నేపథ్యం లో, విద్యారణ్యుల వారి ఆశీశ్సులతో హంపి (ఆనె గొంది)లో హిందూ రా జ్యాన్ని (క్రీ.శ.1336) స్థాపిస్తారు. ఈ వాదనను ప్రొ. వేంకటరంగయ్య, నీలకంఠశాస్త్రి, లూయీస్ రైస్,ఏ.వి.స్మిత్, రాబర్ట్ సీవెల్ తదితరులు చారి త్రక ఆధారాలతో నిర్ధారిం చారు. విద్యారణ్య కాల జ్ఞానం, విద్యారణ్య వృ త్తాంతం, విశ్వనాధరత్నా కరం తదితర గ్రంథాలు కూడా ‘కాకతీయ ఆర్గ్యుమెంట్’గా ప్రాచుర్యంలో ఉన్న పై అంశాలనే సమర్థిస్తున్నాయి!
కన్నడ కథనాలు!
‘రాయ సోదరులు’ హంపీ స్థానికులని, ఇక్కడే పుట్టారని, హంపి విరూపాక్ష స్వామి వీరి కులదైవమని, రాజముద్రికలో కూడా విరూపాక్షుడే ఉన్నాడని, వీరు ఈ ప్రాంతపు సంగమ -యాదవ రాజుల బంధువులని, హోయసల రాజులతో వైవాహిక సంబంధాలున్నాయని కన్నడ పండితులు వాదిస్తు న్నారు. పాఠ్యాంశాలు, పర్యాటక సాహిత్యం హరిహర బుక్కరాయలు కన్నడిగులనే తెలియజేస్తున్నాయి! ‘రాయ సోదరుల’ గురించి పై మాటలకు పరిమితమవుతూ వారి ‘ఆచూకీ’ని అన్వేషించడంలో తగిన ‘చొరవ’ చూపడం లేదు!
విరూపాక్ష ప్రాకారంపై ‘రాయ-సుల్తానులు’!
హంపి క్షేత్రం దాదాపు 5 లక్షల చదరపు హెక్టార్లలో వ్యాపించి ఉంది. 1,600 కట్టడాల్లో లక్షలాది శిల్పాలున్నాయి. వీరిలో హరి-హరబుక్కరాయలు ఉన్నారా? ఉంటే గుర్తించడం ఎలా? హంపి విరూపాక్షస్వామి ఆలయ ఉత్తర ప్రాకారం (తుంగభద్రానది వైపు) పై ఇరువురు రాకుమారుల శిల్పా లు ప్రత్యేకంగా ఉన్నాయి. ఇరువురూ భక్తుల వేషధారణలో, ఇరువైపులా అంగరక్షకులతో దేవతలకు అంజలి ఘటిస్తూ నిల్చుని ఉంటారు. తలపాగా, గడ్డమూ, చిరుకత్తి వంటి ఆహార్యంతో ‘సుల్తానులా?’ అన్పిస్తారు ! వీరిలో హిందూ - ముస్లిం చిహ్నాలు కన్పిస్తాయి! ఎందువల్ల? ఢిల్లీ నుంచి గవర్నర్లుగా ప్రస్తుత హంపి ప్రాంతానికి వచ్చిన కొత్తలో ‘రాయ సోదరులు’ ఈ వేషధారణలో ఉండి ఉండాలి! విరూపాక్ష దేవస్థానాన్ని అభివృద్ధిపరచే సమయంలో శిల్పులు ‘మిశ్రమ’ వేషధారణలోని రాయసోదరులకు ఆకృతి ఇచ్చి ఉంటారు!
శిథిలమైన బుక్కరాయలు!
ఫిలిమ్స్ డివిజన్ కొన్ని దశాబ్దాల క్రితం రూపొందించిన ‘ద ఫర్గెటన్ ఎంపైర్’లో రెండు విగ్రహాలు ఉన్నాయి.ఆ రెండు విగ్రహాల్లో ప్రస్తుతం ఒక్కటే ఉంది! శిథిలమైంది ఎవరు? సాంప్రదాయాల ప్రకారం మిగిలి ఉన్నది పెద్దవాడైన హరిహరరాయలుగా భావించవచ్చు! ఆయనను కాపాడు కోవాల్సిన బాధ్యత కేంద్ర-రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలపై, తెలుగు వారందరిపై ఉంది!
- పున్నా కృష్ణమూర్తి
‘విరూప’మవుతోన్న వ్యవస్థాపకులు!
Published Thu, Aug 14 2014 1:07 AM
Advertisement
మారిన క్రెడిట్ కార్డ్ నిబంధనలు.. మే 1 నుంచి అమల్లోకి..
గోబెల్స్ స్ఫూర్తితో.. ప్రధాని మోదీపై జైరాం ఆగ్రహం
ఇక ‘వందే మెట్రో’.. రైల్వే కీలక అప్డేట్
దిగ్గజ బ్యాంకర్ అభయ్ ఐమా కన్నుమూత
హైదరాబాద్లో భారీగా పెరిగిన ఆఫీస్ లీజింగ్
అతి త్వరలోనే గ్రేట్ సమ్మర్ సేల్.. స్మార్ట్ఫోన్లపై భారీ డిస్కౌంట్లు!
Shankar-Ram Charan Movie: సరికొత్త పాత్రలో చెర్రీ
నిమిషానికి 500 గంటల కంటెంట్ అప్లోడ్.. యూట్యూబ్ ప్రస్థానం ఇదే..
కొత్త రకం ఏటీఎంలు.. భారత్తో తొలిసారి
ఉత్తరాఖండ్ టూరిజం ఆధ్వర్యంలో ‘నక్షత్ర సభ’: థ్రిల్లింగ్ అనుభవం కావాలంటే!
వారి వల్లే మా ఎంగేజ్మెంట్ జరిగింది: అదితిరావు హైదరీ
పెళ్లి చేసుకున్న తెలుగు సీరియల్ నటి (ఫోటోలు)
రాణించిన హెడ్, కమ్మిన్స్.. ముంబై టార్గెట్ ఎంతంటే?
'దీదీ గిరి' అంగీకరించను: పశ్చిమ బెంగాల్ గవర్నర్
బాబే కాదు ప్రధాని మోదీ కూడా యూటర్న్ తీసుకున్నారు: అమర్నాథ్
త్వరలోనే బిడ్డకు జన్మనివ్వనున్న టాలీవుడ్ హీరోయిన్.. భర్తపై అలాంటి పోస్ట్!
తెలంగాణ రైతులకు గుడ్ న్యూస్.. ఖాతాల్లోకి నగదు
T20 WC 2024: టీమిండియా టీ20 వరల్డ్ కప్ జెర్సీ ఇదే.. ఫోటోలు వైరల్
కాంగ్రెస్కు పాకిస్తాన్ మద్దతు ఉంది: అనురాగ్ ఠాకూర్
టాలీవుడ్ హీరో డ్రీమ్ ప్రాజెక్ట్.. రెబల్ స్టార్ ఎంట్రీ!
తప్పక చదవండి
- సోనాక్షితో ఇంటిమేట్ సీన్స్.. ఆమె తల్లి ఏమన్నారంటే: నటుడు
- అలా చేస్తే ఆ కిక్కే వేరు! అతడితో లవ్లో ఉన్నా: నటి
- హీట్వేవ్ నుంచి ఉపశమనం.. త్వరలో వర్షాలు: వాతావరణ శాఖ
- డైరెక్టర్తో హీరోయిన్ పెళ్లి.. మామయ్యను మండపానికి రానివ్వలేదట!
- మాచర్లలో సీఎం జగన్ ప్రచారం.. పోటెత్తిన ప్రజాభిమానం (ఫొటోలు)
- కాంగ్రెస్ కీలక నిర్ణయం: బరిలోకి మాజీ ముఖ్యమంత్రులు
- హార్దిక్ కాదు!.. రోహిత్ తర్వాత టీమిండియా కెప్టెన్ అతడే!
- సమ్మర్లో కొబ్బరిబోండంలోని నీటిని నేరుగా తాగేస్తున్నారా..?
- చంద్రబాబు మోసాల చరిత్రను గుర్తు తెచ్చుకోండి: సీఎం జగన్
- కల్వకుంట్ల కవితకు బిగ్ షాక్
Advertisement