విద్య - విలువలు
 ‘వ్యక్తిత్వ వికసనం’ అన్న అంశంలోని ఐదు లక్షణాల్లో మొదటిదైన ఆరోగ్యం ప్రాముఖ్యత గురించి తెలుసుకున్నాం. రెండవది అత్యవసాయం. అంటే ఆలోచనల్లో అప్రమత్తత. దీన్ని ఆంగ్లంలో మెంటల్లీ అలర్ట్ అంటారు. మీరు ఎక్కడికి ఎప్పుడు వెడుతున్నా మీకో స్పష్టత ఉంటుంది. నేను ఒక సభకు వెడుతున్నాననుకోండి. పిల్లల్ని ఉద్దేశించి మాట్లాడడానికి వెడుతున్నప్పుడు రామాయణ, భారత, భాగవతాదులు, శివుడి అష్టమూర్తితత్త్వం వంటి విషయాలపై ప్రవచనాలు చెప్పకూడదు కదా! పిల్లల్ని ఉద్దేశించి మాట్లాడడానికి వెళ్లేటప్పుడు ప్రతి మాటా పిల్లలకు పనికివచ్చేదే మాట్లాడుతున్నానా అని నేను నిరంతరం పరిశీలించుకుంటూ ఉండాలి. అదీ అలర్ట్‌గా ఉండడం అంటే. అది ఆలోచనల్లో స్పష్టతను ఏర్పరుస్తుంది. నేను మా నాన్నగారి దగ్గరికి వెడుతున్నాను.
 ఈ పని చెయ్యవచ్చా, చెయ్యకూడదా, ఇది చేస్తే మంచిదా, చెయ్యకపోతే మంచిదా? అని నేను మా నాన్నగారిని అడగబోతున్నాననుకోండి. మనసులో ఒక స్పష్టత ఉండాలి. నేను ముందే ఒక నిర్ణయం చేసేసుకుని, మా నాన్నగారిని ఒప్పించే ప్రయత్నం చేయకూడదు. నాన్నగారు విజ్ఞులు, అనుభవజ్ఞులు. వారికి తెలుసు. నాన్నగారూ! ఇలా చెయ్యమంటారా? అని అడుగుతాను. ఇలా చెయ్యి అంటే అలానే చేసేస్తాను. వద్దంటే మానేస్తాను. అంతే తప్ప ముందే నిశ్చయం చేసేసుకుని, అది ఒప్పుకునేటట్లు ఆయనపై ఒత్తిడి తేవడానికి నేనెళ్లకూడదు. అలా చేస్తే నేను అడగడానికి వెళ్లలేదు, నేననుకున్నది సాధించుకోవడానికి వెళ్లినట్లు లెక్క. అలా ఉండకూడదు. స్పష్టత ఉండాలి.
  మన శ్రేయస్సు కోరి ఆయన సభలో మాట్లాడుతున్నాడు. అవి మనం జాగ్రత్తగా గుర్తుపెట్టుకోవాలి. వాటిని జీవితంలో అనుష్ఠానంలోకి తెచ్చుకోవాలి. వాటిని అనుసరించడానికి అవేమైనా కష్టమైనవా? ప్రతిరోజూ వ్యాయామం క్రమం తప్పకుండా చెయ్యండని ఆయన చెబుతున్నారు. అది మంచి సలహానా, దోష భూయిష్టమైనదా? మంచి విషయమని మీరు నమ్మారనుకోండి, దాన్ని కచ్చితంగా పాటించడానికి సిద్ధపడి ఉండాలి. మీ మనసు అందుకు సిద్ధంగా లేదనుకోండి. ఉపన్యాసం విని కూడా రేపు మీరు ఒక్క అరగంట నడవడం కానీ, 10 నిమిషాలు పరుగెత్తడం కానీ, నాలుగు బస్కీలు తియ్యడం కానీ చెయ్యలేదనుకోండి. అప్పుడు ఎన్ని విన్నా అది ఒక వినోద ప్రక్రియలాగా ఉంటుంది.
  శోభానాయుడిగారి నృత్యం చూడడానికి వెళ్లాం. ‘పద్మావతీ కళ్యాణం’ ఆమె ఎంత బాగా చేశారో! అంటాం. అంతే తప్ప ఆవిడ ఎలా చేశారో చేసి చూపే ప్రయత్నం చేయం. సాధ్యం కాదు. అది మనసు సంతోషం, ఉల్లాసం పొందడానికి. కానీ మన మంచి కోరి ఎవరైనా చెబుతుంటే వాటిని వినడం ఎందుకంటే జీవితంలో పాటించడానికి. అంతే తప్ప- ‘‘చాలా బాగా చెప్పారండీ’’ అని ఆయనకు కితాబివ్వడానికి కాదు. అవి మనకు ఉపయోగపడతాయనుకున్నప్పుడు వాటిని ఆచరణలోకి తెస్తే ఆయన శ్రమకు, ఆర్తికి ఫలితం లభిస్తుంది. అదీ స్పష్టత. మెంటల్లీ అలర్ట్. అది అలవాటయితే మీరు ఏ పనిమీద ఉంటే మీ మనసు దానియందే లగ్నమై ఉంటుంది.
 ఆడుకోవడానికి వెళ్లారు. ఆటల్లో పూర్తిగా మునిగిపోతారు. పూజ చేసుకోవడానికి వెళ్లారు, పూజలో నిమగ్నమైపోతారు. అంతేతప్ప పూజ చేయడానికి వెళ్లి కాలేజి గురించి ఆలోచించడం, క్లాస్‌రూమ్‌లో కూర్చుని పాఠం వింటూ ‘అయ్యో, నేను ఈవేళ పూజ సరిగా చేసుకోలేకపోయాను’ అని చింతించడం, అమ్మతో కఠినంగా మాట్లాడడం, ఆ తరువాత బయటికెళ్లి ‘అనవసరంగా అమ్మతో దెబ్బలాడానేమో, పాపం బాధపడిందేమో’ అని ఏడవడం, ఇంటికెడితే చులకనైపోతానేమోననే అయోమయం... అన్నీ అయోమయమే. జీవితంలో ఏ ఒక్క విషయంలో స్పష్టత ఉండకపోతే ఎలా!
 
  జీవితంలో ఏది చేస్తున్నా ఇది నేనెందుకు చేస్తున్నాననే విషయంలో స్పష్టత ఉంటే మీకు జీవితంలో ఎన్ని సమస్యలొచ్చినా వాటిని అనాయాసంగా అధిగమించగలుగుతారు. తెల్లవారుఝామున 5గంటలకు లేవాలని అలారం పెట్టుకుంటారు. దాని పేరే అలారం. అంటే నీవు ఇప్పుడు లేవకపోతే ప్రమాదంలో పడిపోతావు అనే హెచ్చరిక అది. నీవు మోగమంటేనే అది మోగింది. లేచి దాని నోరు నొక్కేసి మళ్లీ వెళ్లి పడుకుంటే... ఏదీ స్పష్టత? ఒకసారి చేద్దామనుకోవడం, ఒకసారి వద్దనుకోవడం, ఒకసారి చేయడం, మరోసారి ఇంకోలా చేయడం. అది జీవితాన్ని ఆయోమయం పాలు చేస్తుంది
  సినిమా చూడ్డానికి వెళ్లాడు. దేనికెళ్లాడు? వినోదించడానికెళ్లాడు. సినిమాలో చెప్పిన విషయాలు ఆదర్శంగా తీసుకొమ్మనమని ఎవడు చెప్పాడు? సినిమా ఎప్పుడైపోతుందంటే... అందులో వాడనుకున్న అమ్మాయిని పెళ్లి చేసుకుంటే అయిపోతుంది. నీవు జీవితంలో అలా చేసుకుంటే అయిపోతుందా? అయిపోదు. అక్కడ మొదలవుతుంది నీ జీవితం. సినిమా ఎంతవరకో అంతవరకే. దాన్ని జీవితంలోకి తెచ్చుకోవడమేమిటి? సినిమాలో ప్రేయసీ ప్రియులు పార్కుల్లో పాటలు పాడతారు, నృత్యాలు చేస్తారు. అలా చేస్తున్న ప్రేయసీ ప్రియులను నేనెక్కడా చూడలేదు నిజ జీవితంలో.. సినిమాలో చూపించినట్లు బయట ఉండదు. సినిమాలో వందమందిని చితకబాదినవాడు బయట చీపురుపుల్లలాంటివాడు. చెయ్యెత్తితే కిందపడిపోతాడు. అవన్నీ నిజాలు కావు, నటనలు. అందులో నటుడు నిజ జీవితంలో కోటీశ్వరుడు. భారతదేశంలో బయటికొస్తే వెంటపడతారని, సింగపూర్ వెళ్లి షాపింగ్ చేస్తుంటాడు. ఆయన మీకు ఆదర్శం ఏంటి? వినోదాన్ని వినోదం వరకే తీసుకోవడం అలవాటు చేసుకోండి.
  పెద్దల దగ్గరికెళ్లావు- ‘‘ఇవిగో ఇవీ నా ఆలోచనలు. ఈ ఈ విషయాల్లో నాకు మీ మార్గదర్శనం కావాలి’’ అని స్పష్టంగా అడగగలగాలి. నిద్రపోవడానికి వెళ్లావు. అన్ని అలోచనలు కట్టిపెట్టి ప్రశాంతంగా నిద్రపో. మళ్లీ రేపు నిద్ర లేచిన తరువాతే ప్రణాళికాబద్ధంగా ఆలోచించుకో. తరగతి గదిలోకి వెళ్లావు. పాఠం వినడమే ప్రయోజనం. బండి నడుపుతున్నావు మరో ఆలోచన లేకుండా నడపడమే నీ ప్రయోజనం. మనసు పరధ్యానంగా ఉంచి బండి నడిపితే ఏమవుతుందో... జీవితంలో స్పష్టత కోల్పోయిన ప్రతి సందర్భంలో అవే అనుభవాలు ఎదురవుతాయి. దీన్నే మెంటల్లీ అలర్ట్ అంటాం. ఆలోచనల్లో స్పష్టత, అప్రమత్తత. ఇవి రావాలంటే మిమ్మల్ని మీరుగా ప్రతిక్షణం క్షుణ్ణంగా పరిశీలించుకుంటూ ఉండాలి. ప్రయత్న పూర్వకంగానూ, అభ్యాసం మీద ఇది అలవాటు చేసుకోండి.


 విద్య - విలువలు
 ‘వ్యక్తిత్వ వికాసం’ అనే మాట ఈ మధ్యకాలంలో తరచుగా వింటున్నాం. వికసనము - అన్న మాటకు అర్థం.. క్రమక్రమంగా విచ్చుకొనుట, వికసించుకొనుట - అని. సాధారణంగా దీన్ని పువ్వు విషయంలో వాడతాం. పువ్వు అనేక రేకులతో ఉంటుంది. తొలిదశలో మొగ్గగా ఉంటుంది. ఆ దశలో దాని రేకులు బలవంతంగా తుంచే ప్రయత్నం చేస్తే దానిలో నుంచి పసరిక వాసన వస్తుంది. కానీ అదే మొగ్గ సూర్యకిరణాల స్పర్శతో వికసనాన్ని పొందుతుంది. దాని మధ్యలో ఉన్న దిమ్మచుట్టూ ఆ రేకులన్నీ క్రమపద్ధతిలో విచ్చుకుని, వికసనం పొందిన పువ్వు సువాసనలు వెదజల్లుతూ ఎంతో అందంగా ఉంటుంది.
 అలా సుగుణాలతో వికసనం పొందిన వ్యక్తి ఎక్కడ ఏ పదవిలో ఉన్నాడన్న దానితో సంబంధం లేకుండా ఎవరితో ఏ అనుబంధం ఉన్నా ఆ వ్యక్తివల్ల ఒక మార్గదర్శనం లభిస్తుంది. అటువంటి వ్యక్తిని అనుసరించినవారికి మనశ్శాంతి లభిస్తుంది. అతను ఉన్నచోట అందరికీ కూడా ‘‘మనకు ఇక్కడ ఒక పెద్ద దిక్కు ఉన్నాడు’’ అన్న ఉపశాంతి లభిస్తుంది. అలా తయారుకావడానికి అవసరమైన మంచి గుణాలు సంతరించుకునే ప్రక్రియను ‘వ్యక్తిత్వ వికాసం’ అంటారు. దీనికీ చదువుకూ సంబంధం లేదు.
  ఇవి అందరికీ పుట్టుకతో వచ్చే గుణాలు కావు. ప్రయత్నపూర్వకంగా తెలుసుకుని జీవితపర్యంతం అనుష్ఠించాలి. ఇది లేనప్పుడు ఎంత చదువున్నా అది నిష్ర్పయోజనం. ప్రయోజనం లేకపోగా ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది. పల్లెపట్టున ఉండి ఏమీ చదువుకోని వ్యక్తి చేయదగిన పెద్దనేరం జేబు దొంగతనం లేదా ఇళ్ళల్లో దొంగతనం. అదే బాగా చదువుకున్న వ్యక్తి, తనకింద పనిచేస్తున్న వందమందికి ఆదర్శంగా ఉండాల్సిన వ్యక్తి దోషభూయిష్టంగా ప్రవర్తించి తప్పులు చేస్తే, ఆ తప్పులు తప్పులు కావని తన మేధస్సుతో నమ్మించడానికి వాటిని ఒప్పులుగా నిరూపించే ప్రయత్నం చేశారనుకోండి. అటువంటి వ్యక్తిని కట్టడి చేయడం అంత తేలికైన విషయమేమీ కాదు. ‘నీవిలా ప్రవర్తించకూడదు’ అని తన కింద పనిచేసే వందలమందికి చెప్పడానికి సాహసించడు. అందుకే వికసించిన వ్యక్తిత్వంతో కూడిన జీవితం అందరికన్నా ముందు - బాగా చదువుకున్నవాళ్ళకే ఉండాలి.
  ‘వికాసం’ అన్న అంశంలో ఐదు లక్షణాలుంటాయి. మొట్టమొదటిది ఆరోగ్యం. ఇది శరీర సంబంధమైనది. తరువాత వరుసగా అత్యవసాయం, ఆలోచనలో సునిశిత ప్రజ్ఞ, సర్వకాల సర్వావస్థల్లో ఆవేశంలో సమతౌల్యత. చివరిది ఆధ్యాత్మికమైన ప్రగతి. ఈ ఐదింటినీ కలిగి ఉన్నవారు ‘‘వీటిని పూర్తిగా సంతరించుకున్నాను, నా వశం చేసుకున్నాను’’ అని చెప్పడం కూడా ఏ ఒక్కరికీ ఎప్పుడూ సాధ్యపడదు. కారణం - అది నిరంతర ప్రక్రియ.
  బతికున్నంతకాలం ఈ ఐదూ కొనసాగుతూనే ఉంటాయి. అందుకే వికసనం, విచ్చుకోవడం కాలం గడిచే కొద్దీ  జరుగుతూనే ఉంటుంది. అది ఎవరు అలవాటు చేసుకున్నారో  వారు చాలా వృద్ధిలోకి వస్తారు. దీన్నే ఆంగ్లంలో చెప్పాలంటే  ‘One should be physically fit, mentally alert, interllectually sharp, emotionally well balanced and spiritually elevated.
 ఈ ఐదు లక్షణాలు జీవితపర్యంతం సాధన చేస్తున్నవారు తగినవిధంగా వ్యక్తిత్వ వికాసాన్ని పొంది ఉంటారు. మన పౌరాణిక వాఙ్మయాన్ని పరిశీలిస్తే ‘వీరు మహాత్ములు’ అని ఎవరిని మనం పౌరాణికంగా ప్రస్తావిస్తుంటామో వారందరిలో ఈ ఐదు లక్షణాలు కనబడతాయి.
  మొదటిది - ఆరోగ్యం : పరమేశ్వరుడు మనకు శరీరమనే అద్భుతమైన సాధనాన్నిచ్చాడు. ఇది ఎక్కడికో అంగట్లోకి వెళ్ళి తెచ్చుకున్నది కాదు. 80లక్షల జీవరాశులలో ఒక్క మనిషికి మాత్రమే శరీరంతోపాటూ బుద్ధిని, కంఠాన్ని (వాక్కును) కూడా ఇచ్చాడు. పక్షిలా ఎగరలేకపోయినా, చేపలాగా ఈదలేకపోయినా ఈ బుద్ధిబలం చేత నీళ్ళలో, గాలిలో వెళ్ళగల శక్తి (ఓడలు, విమానాల ద్వారా) సమకూర్చుకోగలిగాడు. నెమలిని చూసి నృత్యాన్ని, కోకిలను అనుకరించి గానాన్ని నేర్చుకున్నాడు. ఇంతటి ప్రజ్ఞ సమకూర్చుకోవడమేగాదు, ప్రదర్శించగలుగుతున్నాడు.
  అయితే ఇంతటి ప్రజ్ఞకు ఆధారభూతమైన శరీరాన్ని జాగ్రత్తగా పోషించకపోతే అనారోగ్యం చేత నశించిపోతుంది. దీన్ని నిరంతరం ఆరోగ్యంగా నిలబెట్టాలంటే దీని గొప్పతనమేమిటో ముందుగా తెలుసుకోవాల్సి ఉంటుంది. మహాత్మాగాంధీ తన జీవిత చరిత్రలో ఇలా రాసుకున్నారు - ‘‘ నేను చిన్నతనంలో ఆటలాడేవాణ్ణికాను, అందరూ ఆడుకునే సమయంలో అవి మానేసి వెళ్ళిపోయిన కారణంగా నా శరీరం ఆరోగ్యంగా తయారుకాలేదు. తరచూ వ్యాధులకు గురవుతుండేవాడిని. రోగనిరోధక శక్తి తక్కువైపోయింది.
 అందుకే పిల్లలు  ఆ వయసులో ఆటలు బాగా ఆడాలి అని చెబుతుంటాను’’ అని రాసుకున్నారు. ఆటల ద్వారా వ్యక్తిగత మనస్తత్వం కంటే జట్టు మనస్తత్వం ఏర్పడుతుంది. అంటే పెద్దయిన తర్వాత కూడా ఈ టీం స్పిరిట్ జీవితంలో ప్రతి దశలో ముందుకు తీసుకెడుతుంది.’’ మేం ఎప్పుడూ గెలవాలి. అందరికంటే ముందుండాలి’’ అనే భావన కేవలం మీరు ఆడే అటల్లోంచే వస్తుంది. ఏ వయసులో ఉన్న వాళ్ళు ఆ వయసుకు తగ్గ వ్యాయామం నిరంతరం చేస్తుండాలి. యజుర్వేదం కూడా శరీరాన్ని కాపాడుకోవాల్సిన అవసరాన్ని ఒక మంత్రంలో నొక్కి చెపుతుంది.
  వికాసం అనేది అకస్మాత్తుగా ఒక్కరోజులో వచ్చి ఒక్కరోజులో పూర్తయ్యే ప్రక్రియ కాదు. బతికున్నంతకాలం ఆరోగ్యంగా ఉండాలి. వ్యాయామమే కాదు, దాని ఆరోగ్యం కాపాడాలంటే చక్కటి పోషకాహారం అందించాలి. నా చిన్నతనం నుండీ ఉద్యోగంలో చేరేవరకూ అమ్మపెట్టే చద్దన్నం తినడం మినహా ఫలాహారం (బ్రేక్‌ఫాస్ట్) అంటే మరేదీ తెలియదు. తిరుపతిలో శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామివారు ఉదయం తీసుకునే ఆహారం పెరుగన్నం మాత్రమే. దీనిని ‘మాత్రా ప్రసాదం’ అంటారు.
 నిజానికి అది ‘మాత్రా’ కాదు, ’మాతృప్రసాదం’. వకుళమాత దగ్గర తయారుచేస్తారు. పెరుగన్నం తయారుచేసి కొత్తకుండ పగులగొట్టి, కుండ పెంకులో ఈ అన్నం పెట్టి కులశేఖరుపడి ఆళ్వారు దాటి లోపలకు తీసుకెడతారు. మిగిలినవి ఎన్ని ప్రసాదాలు చేసినా ప్రధాన గడపకు ఇవతలే ఉంటాయి. కాబట్టి ఇప్పటికీ శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామివారు ఏం తింటారంటే..అమ్మచేత్తో పెట్టిన పెరుగు-అన్నం. ఇది ఉదయాన్నే తింటే విశేషమైన బలం ఇస్తుంది. రాత్రిపూట తినగూడదు. త్వరగా జీర్ణం కాదు.
  అందువల్ల పిల్లలందరూ కూడా బాగా ఆటలాడడం ద్వారా వ్యాయామం చేసి, తాజా ఆహార పదార్ధాలతో శరీర ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవాలి. ఆరోగ్యంగా ఉండడమన్నది మానవ ప్రయత్నంగా ఉంటుంది. ఆరోగ్యం లేక మంచాన పడితే ఆ వ్యక్తి ఎంత గొప్పవాడై ఏం ప్రయోజనం? మనం మనకే కాదు, పదిమందికీ పనికిరావాలి అంటే సంపూర్ణ ఆరోగ్యంగా ఉంటే వ్యక్తిత్వ వికాసంలో మొదటిమెట్టు విజయవంతంగా ఎక్కినట్టే.