అక్కినేని నాగార్జున ద్విపాత్రాభియనం చేసిన సినిమా ‘హలో బ్రదర్‌’ గుర్తుందా? 1994లో విడుదలైన ఈ సినిమా చూసుంటే.. ఈ ఏడాది భౌతిక శాస్త్ర నోబెల్‌ ప్రైజ్‌ గ్రహీతలు అలెన్‌ ఆస్పెక్ట్, జాన్‌ ఎఫ్‌ క్లాసర్, ఆంటోనీ జీలింగర్‌లు చేసిన పరిశోధనలు అర్థం చేసుకోవడం సులువవుతుంది. కణస్థాయిలో జరిగే కొన్ని భౌతిక దృగ్విషయాలను నియంత్రించడం వీలవుతుందని వీరు వేర్వేరుగా జరిపిన పరిశోధనలు స్పష్టం చేశాయి. ఫలితంగా అత్యంత శక్తిమంతమైన క్వాంటమ్‌ కంప్యూటర్ల తయారీ మొదలుకొని హ్యాకింగ్‌కు అస్సలు చిక్కని సమాచార వ్యవస్థల రూపకల్పనకు మార్గం సుగమమైంది. ఇంతకీ ఈ ముగ్గురు శాస్త్రవేత్తలు జరిపిన ప్రయోగాలేమిటి? హలో బ్రదర్‌ సినిమా చూసుంటే వాటిని అర్థం చేసుకోవడం ఎలా సులువు అవుతుంది?   దూరంగా ఉన్నప్పటికీ ఒకేలా ప్రవర్తన   ముందుగా చెప్పుకున్నట్లు హలో బ్రదర్‌ చిత్రంలో నాగార్జునది ద్విపాత్రాభినయం. పుట్టినప్పుడే వేరైన ఇద్దరు కవలల కథ. కవలలంటే చూసేందుకు ఒకేలా ఉండేవారు మాత్రమే అని అనుకునేరు. వీరిద్దరు కొంచెం దగ్గరగా వస్తే చాలు.. ఒకరిని కొడితే ఇంకొకరికి నొప్పి కలుగుతుంది. కిలోమీటర్‌ దూరంలో ఉన్నా సరే ఒకరికి నవ్వు వచ్చినా, దుఃఖం కలిగినా అదే రకమైన భావనలు రెండో వ్యక్తిలోనూ కలుగుతూంటాయి! నిజ జీవితంలో ఇలాంటి కవలలు ఉండటం అసాధ్యమేమో గానీ భౌతిక శాస్త్రంలో మాత్రం సుసాధ్యమే. సూక్ష్మ కణాల మధ్య కొన్ని ప్రత్యేక పరిస్థితుల్లో ఇలాంటి స్థితి ఏర్పడుతూ ఉంటుంది. దీన్నే క్వాంటమ్‌ ఎంటాంగిల్మెంట్‌ అని పిలుస్తుంటారు. వందల కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్నప్పటికీ ఈ కణాల్లో ఒకదానిలో జరిగే మార్పు ప్రభావం ఇంకోదాంట్లోనూ కనిపిస్తుందన్నమాట! అలెన్‌ ఆస్పెక్ట్, జాన్‌ ఎఫ్‌ క్లాసర్, ఆంటోన్‌ జీలింగర్‌లు పరిశోధనలు చేసింది ఈ క్వాంటమ్‌ ఎంటాంగిల్మెంట్‌పైనే. దూరంగా ఉన్నా కూడా ఒక్కతీరుగా ప్రవర్తించే కాంతి కణాల (ఫోటాన్లు)పై ఈ ముగ్గురు శాస్త్రవేత్తలూ వేర్వేరుగా పరిశోధనలు నిర్వహించారు. ఈ ప్రయోగాల ఫలితాల ఆధారంగా కొన్ని కొత్త, వినూత్నమైన టెక్నాలజీలు రూపుదిద్దుకున్నాయి. ఫలితంగా చాలాకాలంగా కేవలం సిద్ధాంతాలకు మాత్రమే పరిమితమైన కొన్ని విషయాలు వాస్తవ రూపం దాల్చడం మొదలైంది. లెక్కకు చిక్కనంత వేగంగా పనిచేసే కంప్యూటర్లు, అతి సురక్షితమైన సమాచార వ్యవస్థలు వీటిల్లో మచ్చుకు కొన్ని మాత్రమే.   చిరకాల శేష ప్రశ్నలు   నిజానికి క్వాంటమ్‌ ఎంటాంగిల్మెంట్‌పై చాలాకాలంగా ఎన్నో శేష ప్రశ్నలు మిగిలే ఉన్నాయి. రెండు కణాలు దూరంగా ఉన్నా ఒకేలా ప్రవర్తించడం వెనుక ఏముందో తెలుసుకునేందుకు ప్రయత్నాలు చాలానే జరిగాయి. 1960వ దశకంలో జాన్‌ స్టూవర్ట్‌ బెల్‌ అనే శాస్త్రవేత్త ఒక సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిపాదించారు. గుర్తు తెలియని అంశాలు ఉన్నప్పుడు పెద్ద ఎత్తున సేకరించే కొలతల ఫలితాలు నిర్దిష్టమైన విలువకు మించి ఉండవని ఈ సిద్ధాంతం చెబుతుంది. ఈ ‘‘బెల్స్‌ అసమానత’’లు నిర్దిష్ట ప్రయోగాల్లో చెల్లవని క్వాంటమ్‌ మెకానిక్స్‌ చెబుతుంది. ఈ ఏడాది భౌతికశాస్త్ర నోబెల్‌ ప్రైజ్‌ గ్రహీతల్లో ఒకరైన జాన్‌ ఎఫ్‌ క్లాసర్‌ గతంలోని స్టూవర్ట్‌ బెల్‌ సిద్ధాంతాలను మరింత అభివృద్ధి చేయడమే కాకుండా.. లెక్కలకు మాత్రమే పరిమితం కాకుండా వాస్తవిక ప్రయోగాలు చేపట్టారు. క్వాంటమ్‌ మెకానిక్స్‌లో ‘‘బెల్స్‌ అసమానత’’లు పనిచేయవని స్పష్టమైంది. అలెన్‌ ఆస్పెక్ట్‌ ఈ విషయాలను మరింత ముందుకు తీసుకెళుతూ.. జాన్‌ క్లాసర్‌ ప్రయోగాల్లోని కొన్ని లోపాలను సరిదిద్దే వ్యవస్థను రూపొందించారు. వీరిద్దరి ప్రయోగాల ఫలితాల ఆధారంగా ఆంటోనీ జీలింగర్‌ ఎంటాంగిల్మెంట్‌ స్థితిలో ఉన్న కణాలను నియంత్రించవచ్చని ప్రయోగపూర్వకంగా నిరూపించారు.              – సాక్షి, నేషనల్‌ డెస్క్‌   


 జపాన్ శాస్త్రవేత్త తకాకీ, కెనడా శాస్త్రవేత్త మెక్‌డొనాల్డ్‌లకు ఫిజిక్స్ బహుమతి
 ♦ న్యూట్రినోలు ‘రూపం’ మార్చుకుంటాయని గుర్తించిన శాస్త్రవేత్తలు
 ♦ తద్వారా వాటికి ద్రవ్యరాశి ఉంటుందని నిర్ధారణ
  
  స్టాక్‌హోమ్: పరమాణువుల్లోని న్యూట్రినోలు ఊసరవెల్లి తరహాలో పరిస్థితిని బట్టి వాటి ‘రూపం’ మార్చుకుంటాయని గుర్తించిన జపా న్ శాస్త్రవేత్త తకాకీ కజిత, కెనడా శాస్త్రవేత్త ఆర్థర్ మెక్‌డొనాల్డ్‌లకు సంయుక్తంగా ఈ ఏడాది భౌ తిక శాస్త్రంలో నోబెల్ బహుమతి లభించింది. వీరి పరిశోధన వల్ల పరమాణువుల్లోని న్యూట్రినోల వంటి అతిసూక్ష్మమైన కణాలకు కూడా ద్రవ్యరాశి ఉంటుందని వెల్లడైందని... దీంతో విశ్వానికి సంబంధించిన ఎన్నో ప్రశ్నలకు జవాబులు లభిస్తాయని రాయల్ స్వీడిష్ అకాడమీ ప్రకటించింది.  తకాకీ(56) జపాన్‌లోని ఇనిస్టిట్యూట్ ఫర్ కాస్మిక్ రే రీసెర్చ్ సంస్థకు డెరైక్టర్‌గా, టోక్యో వర్సిటీ ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేస్తున్నారు. మెక్‌డొనాల్డ్(72) కెనడాలో క్వీన్స్ వర్సిటీలో గౌరవ ప్రొఫెసర్. వీరికి నోబెల్ పురస్కారం కింద బంగారు పతకంతో పాటు చెరో రూ. 3.13 కోట్లు డిసెంబర్‌లో అందజేస్తారు.  
 
  అదృశ్య కణం.. ఊసరవెల్లి
  సాక్షి, హైదరాబాద్: సాధారణంగా అణుశక్తి సంబంధిత చర్యల్లో న్యూట్రినోలు విడుదల అవుతాయి. అంటే సూర్యుడు, నక్షత్రాల్లో కేంద్రక సంలీనం, అణురియాక్టర్లలో కేంద్రక విచ్ఛిత్తి వంటి చర్యల్లో ఇవి విడుదలవుతాయి. ఇవి కంటికి కనిపించవు. వీటిల్లో మూడు రకాల న్యూట్రినోలు ఉంటాయి. దాదాపు కాంతి వేగం తో ప్రయాణించే వీటికి ద్రవ్యరాశి ఉండదని తొలుత భావించేవారు. ఈ న్యూట్రినోలు ఒక రకం నుంచి మరో రకం న్యూట్రినోలుగా తమ ‘రూపం’ మార్చుకుంటాయని తకాకీ, మెక్‌డొనాల్డ్ గుర్తించారు. తకాకీ 1998లోనే జపాన్‌లోని కమియోకే పర్వతం అడుగుభాగంలో 2,100 మీటర్ల లోతులో  ‘సూపర్-కమియోకండే డిటెక్టర్’ సహాయంతో ప్రయోగం చేశారు.
 
 ఖగోళం నుంచి దూసుకొచ్చే న్యూట్రినోలు ఇక్కడ ఏర్పాటు చేసిన అతిసూక్ష్మ పరికరాలను తాకి చిన్నచిన్న కణాలుగా విచ్ఛిన్నమవుతాయి. ఈ క్రమంలో అవి వెలువరించే సంకేతాలను గుర్తించి న్యూట్రినో ధర్మాలను గుర్తిం చారు. న్యూట్రినోలు ‘రూపం’ మార్చుకుంటున్నాయని తకాకీ గుర్తించారు.  మూడేళ్ల అనంతరం ఇదే అంశంపై పరిశోధన చేసిన మెక్‌డొనాల్డ్ సూర్యుడి నుంచి వెలువడే న్యూట్రినోలూ ‘రూపం’ మార్చుకుంటున్నట్లు, తద్వా రా న్యూట్రినోలకూ ద్రవ్యరాశి ఉంటుందని శాస్త్రవేత్తలు నిర్ధారణకు వచ్చారు. ఈ న్యూట్రినోల ద్రవ్యరాశి ఎంతనేది ఇంకావెల్లడి కాలేదు.